У Карэліцкім раённым краязнаўчым музеі прайшоў урок памяці «Генацыд беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны і пасляваенны перыяд»
У Карэліцкім раённым краязнаўчым музеі прайшоў урок памяці «Генацыд беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны і пасляваенны перыяд» для вучняў 10 класа ДУА «Сярэдняя школа № 2 г.п. Карэлічы», які правёў намеснік пракурора Карэліцкага раёна Віктар Аўдакушын.
Што такое генацыд? Як адрозніць яго ад зверства, што праяўлялі ў гады Вялікай Айчыннай вайны фашысцкія акупанты ў дачыненні да славянскіх народаў? Як прадухіліць яго? На гэтыя і іншыя пытанні паспрабаваў даць адказы супрацоўнік пракуратуры.
– Масавае, мэтанакіраванае знішчэнне народа як нацыі па палітычных, расавых, этнічных або рэлігійных матывах – ёсць генацыд, – распавёў Віктар Васільевіч. – І мы гэта бачым на прыкладах канцэнтрацыйных лагераў, гета, масавых расстрэлаў мірнага насельніцтва. У мінулым годзе Генеральнай пракуратурай узбуджана крымінальная справа па факце генацыду беларускага народа ў гады вайны. Як вядома, у рамках яго расследавання выяўляюцца няўлічаныя раней факты масавых знішчэнняў і пахаванняў забітых фашыстамі мірных жыхароў. Увогуле ўжо праведзена больш за 400 аглядаў месцаў здарэнняў: лясны масіў Чанкоўскага лясніцтва Гомельскай вобласці, месцы масавага знішчэння мірных жыхароў на тэрыторыі Лагойскага раёна Мінскай вобласці, Бешанковіцкага раёна Віцебскай вобласці і інш.
Пракурорска-следчай групай Карэліцкага раёна праведзена 38 аглядаў, дапытана больш за сто сведкаў, якія валодаюць звесткамі аб фактах генацыду беларускага народа ў час Вялікай Айчыннай вайны, 37 асоб у якасці пацярпелых, сведак, законных прадстаўнікоў па фактах прымусовых работ у Германіі, больш за 70 – па фактах спальвання вёсак і расстрэлу жыхароў у нашым раёне. Вывучаны і прааналізаваны больш за 40 архіўных крымінальных спраў аб здзяйсненні памагатымі фашысцкага рэжыму злачынстваў у дачыненні да мірнага насельніцтва.
Па ініцыятыве Генеральнай пракуратуры ажыццяўляецца ўладкаванне месцаў пахавання і перапахавання выяўленых у ходзе расследавання астанкаў, а месцам знішчэння мірнага насельніцтва прысвойваецца прававы статус “гісторыка-мемарыяльнага месца пахавання”.
Расследаванне генацыду з’яўляецца данінай памяці загінулым і спрыяе ўсталяванню і захаванню гістарычнай справядлівасці, служыць рэалізацыяй гістарычнай справядлівасці. Мы хочам не проста ўстанавіць маштабы трагедыі, а паказаць сапраўдны твар нацызму.
Да гутаркі далучылася кіраўнік музея Ларыса Кузьміч, якая звярнула ўвагу вучняў на каштоўныя музейныя экспанаты, прысвечаныя тэме генацыду. Паказала вучням фотаздымкі і расказала пра цяжкі лёс Марыі Прэснай, жанчыны, якая ў гады Вялікай Айчыннай вайны была вывезена на прымусовыя работы ў Германію. Ларыса Уладзіміраўна засяродзіла ўвагу на медалі “Праведнік народаў свету”, які ў студзені перадаў музею Піліп Піліпавіч Богуш. 26 лістапада 2020 года ўзнагарода пасмяротна была прысуджана яго бацькам Ганне Аляксандраўне і Піліпу Іванавічу Богушам за аказанне медыцынскай дапамогі савецкаму камісару ў 1941 годзе.
Гісторыя – з’ява цыклічная. І каб разумець, што адбываецца сёння ў той ці іншай краіне, трэба ведаць, што на гэтай тэрыторыі адбывалася сто гадоў таму. Тады многія рэчы становяцца на свае месцы. Ведаючы гісторыю чалавецтва, мы можам прадказаць наступствы, у асобных выпадках – растлумачыць тую рэальнасць, з якой сутыкнуліся. Трагедыю, якую перажыў беларускі народ у гады Другой сусветнай вайны, безумоўна, павінны ведаць дзеці. І менавіта праўду. Каб маглі сфарміраваць сваё ўласнае меркаванне аб тым, што добра, а што не. Тады мы зможам быць упэўненымі, што на нашай зямлі такое больш не паўторыцца.
Меркаванне ў тэму
Вучаніца 10 класа ДУА “Сярэдняя школа № 2 г.п. Карэлічы” Мілана Кныш:
– Мне вельмі спадабаўся сённяшні ўрок памяці. Ён літаральна расклаў сапраўдную гісторыю па палічках. Вялікая Айчынная вайна стала адной з самых трагічных падзей у гісторыі нашай краіны. Калі б не нашы дзяды, прадзеды і прапрадзеды, у нас бы не было гэтага мірнага неба над галавой. Падобнага роду мерапрыемствы важныя і патрэбныя, у іх заключаны асаблівы сэнс – неабходнасць берагчы гісторыю нашай краіны. Сёння вельмі важна памятаць і шанаваць подзвіг нашых продкаў, перадаваць памяць аб ім з пакалення ў пакаленне.
Вучаніца 10 класа ДУА “Сярэдняя школа № 2 г.п. Карэлічы” Аляксандра Утлік:
– Мерапрыемствы такога фармату неабходныя ў сучаснай школе, бо яны спрыяюць выхаванню самых галоўных якасцей, у тым ліку патрыятычныя каштоўнасці. Падрастаючае пакаленне павінна знаёміцца з гіторыяй не толькі на ўроках, але і ў пазаўрочны час. Праца па захаванні гістарычнай памяці – гэта абавязак кожнага грамадзяніна. Таму тэма, якую асвяціў Віктар Васільевіч, цікавая і актуальная. На мой погляд, гэта вельмі важна, таму што мы не маем права забываць, праз што давялося прайсці беларускаму народу.
Кацярына КУКАНАВА
Фота аўтара
