Как узаконить самовольно занятые земельные участки, рассказывает заместитель начальника землеустроительной службы Кореличского райисполкома Ирина Чечётко

У мэтах навядзення парадку на зямлі значная ўвага надаецца правядзенню інвентарызацыі зямель у раёне. Дадзеная праца знаходзіцца на кантролі ў Кіраўніка дзяржавы.

Усяго за 2022-2023 гады ў ходзе інвентарызацыі зямель аддзелам землеўпарадкавання адпрацавана 9 389 зямельных участкаў, якія мелі прыкметы незаконнага выкарыстання.

У ходзе дэталёвага аналізу фактаў, у тым ліку пры паўторным абследаванні участкаў, адпрацоўкі звестак інспекцыі па падатках і зборах па Навагрудскім раёне, а таксама дадзеных лакальна-аўтаматызаванай інфармацыйнай сістэмы і наяўнай зямельна-кадастравай дакументацыі спецыялістамі аддзела землеўпарадкавання не пацверджана 8 827 выпадкаў самавольнага заняцця зямельных участкаў, што складае 94% ад пацверджаных фактаў самавольнага заняцця.

У выніку было пацверджана 562 факты, у тым ліку ў г.п. Карэлічы – 215 участкаў, г.п. Мір – 99, у сельскіх населеных пунктах – 248.

Аддзелам землеўпарадкавання землекарыстальнікам, у дачыненні да якіх у 2022 і 2023 гадах былі пацверджаны факты самавольнага заняцця зямельных участкаў, невыканання межаў і мэтавага выкарыстання, у адпаведнасці з планам аддзелам землеўпарадкавання райвыканкама накіравана 538 апавяшчэнняў аб магчымасці ўзаконьвання такіх фактаў да 1 верасня 2025 г., што складае 100% ад агульнай колькасці. Участкі з прыкметамі самавольнага заняцця абследуюцца аддзелам пастаянна, і землеўладальніку выдаецца апавяшчэнне аб неабходнасці прыняцця мер па ліквідацыі парушэнняў.

Згодна з пунктам 2 артыкула 3 Закона Рэспублікі Беларусь ад 18 ліпеня 2022 г. № 195-З «Аб змяненні кодэксаў» пры выяўленні пацверджаных да 1 верасня 2022 г. выпадкаў самавольнага будаўніцтва на самавольна занятым зямельным участку, альбо невыканання мэтавага прызначэння прадастаўленага зямельнага ўчастка, выканаўчымі камітэтамі па заяве зацікаўленых асоб да 1 верасня 2025 г. могуць быць прыняты рашэнні аб прадастаўленні ім зямельных участкаў, змене мэтавага прызначэння ўчастка, пры ўмове ўнясення ў мясцовы бюджэт платы за права легалізацыі ў памеры кадастравага кошту зямельнага ўчастка або яго часткі. Па заканчэнні пазначанага тэрміну рашэнні ў дачыненні да самавольнага будаўніцтва будуць прымацца ў адпаведнасці з палажэннямі артыкула 223 Грамадзянскага кодэкса Рэспублікі Беларусь, якім вызначана, што самавольныя пабудовы на самавольна занятых зямельных участках падлягаюць зносу, зямельныя ўчасткі — прывядзенню ў прыдатны для выкарыстання па мэтавым прызначэнні стан і вяртанню ранейшаму землекарыстальніку.

Прыкладны кошт платы за права легалізацыі вызначаны і разлічваецца зыходзячы з кадастравага кошту (на сайце vl.nca.by прадстаўлена кадастравы кошт зямель Рэспублікі Беларусь у рэжыме online) самавольна занятага ўчастка, які, як правіла, прымыкае да раней прадастаўленага. Плата ўносіцца ў бюджэт райвыканкама, а таксама трэба будзе ў арганізацыі па землеўпарадкаванню па даручэнні выканаўчага камітэта выканаць землеўпарадкавальныя работы па распрацоўцы праекта адводу зямельнага ўчастка і ўсталяванню яго мяжы.

Аднак не ўсе парушэнні могуць быць узаконеныя. Легалізацыі не падлягаюць зямельныя ўчасткі, дзе істотна парушаюцца горадабудаўнічыя, будаўнічыя, санітарныя, супрацьпажарныя і іншыя нормы, а таксама ўяўляюць небяспеку і пагрозу жыцця для людзей.

Камісія пры райвыканкаме разглядае звароты грамадзян, індывідуальных прадпрымальнікаў і юрыдычных асоб аб афармленні правоў на зямельныя ўчасткі, занятыя аб’ектамі самавольнага будаўніцтва, і прымае рашэнне аб магчымасці (немагчымасці) легалізацыі зямельнага ўчастка. У склад гэтай камісіі ўваходзяць спецыялісты аддзела землеўпарадкавання, упраўлення архітэктуры, будаўніцтва і жыллёва-камунальнай гаспадаркі, раённага цэнтра гігіены і эпідэміялогіі, у сельскай мясцовасці — старшыня сельвыканкама па месцы знаходжання зямельнага ўчастка.

Важнымі ўмовамі легалізацыі зямельнага ўчастка з’яўляюцца таксама: згода сумежных землекарыстальнікаў (землекарыстальнікаў занятага зямельнага ўчастка або часткі зямельнага ўчастка), адсутнасць зямельных спрэчак з суседзямі і судовых рашэнняў аб падзеле маёмасці.

Калі грамадзянін неўсвядомлена парушыў межы, плошча нязначная і занятая агароднымі культурамі, то прасцей вярнуцца ў ранейшыя межы, чым марнаваць грошы на легалізацыю. Вядома, гэта прыкметы зямельнага правапарушэння ў выглядзе самавольнага заняцця, для якога прадугледжана адміністрацыйны артыкул, але кодэксам прадугледжана магчымасць вызваліць ад адміністрацыйнай адказнасці, калі гэта зроблена ненаўмысна, шчыра памыляючыся.

Ну а калі, да прыкладу, новы плот перасоўваецца на некалькі метраў наперад, павялічваючы плошчу ўчастка, узводзіцца капітальным чынам агароджа, то тут складана казаць, што гэта адбылося па няведанні, ці калі свабодны ўчастак зямлі заараны і выкарыстоўваецца пад агарод або будынкі…

У выніку ў цяперашні час усе парушэнні выяўляюцца, і пачынаюцца хаджэнні па інстанцыях з патрабаваннем узаконіць. Яшчэ больш цяжкі выпадак, калі пры гэтым парушаюцца правы суседзяў – узнікае шматгадовая зямельная спрэчка без асаблівых перспектыў для дазволу.

Настойлівая просьба: калі вы ведаеце, што ў вас ёсць парушэнні на зямельным участку, калі ў вас на руках апавяшчэнне аддзела землеўпарадкавання — не чакайце жніўня 2025 года, а прыходзьце ўжо зараз, пакуль ёсць магчымасць разгледзець вашу заяву аб легалізацыі ў спакойнай абстаноўцы.

Складзены графік і зацверджаны план мерапрыемстваў на 2024 год у дачыненні да пацверджаных фактаў самавольнага заняцця зямельных участкаў, якія ў абавязковым парадку падлягаюць выкананню.

Ірына ЧАЧОТКА,

намеснік начальніка аддзела землеўпарадкавання Карэліцкага райвыканкама