Віталі па-беларуску, частавалі па-польску, гадалі па-цыганску, жартавалі па-яўрэйску, а танчылі па-татарску. У Міры адбыўся этнафестываль “Мястэчка”
Этнафестываль “Мястэчка” праходзіць у Карэліцкім раёне ў чацвёрты раз і збірае разам не толькі жыхароў старажытнага Міра, але і яго гасцей. Яно і зразумела: наш шматэтнічны народ, мірны, спагадлівы, хоча жыць у міры, радавацца, смяяцца, сябраваць.
Дзякуючы ўдзельнікам свята, прадстаўнікам беларускай, польскай, цыганскай, яўрэйскай, татарскай нацыянальнасцяў, можна было пазнаёміцца з культурай і бытам тых народнасцей, якія жылі ў мястэчку Мір у 20-30 гады мінулага стагоддзя.
Напрыклад, цыганы пасяліліся ў Міры ў другой палове XVIII стагоддзя. Тут нават знаходзілася рэзідэнцыя цыганскага старшыні Вялікага княства Літоўскага, якому кароль Радзівіл даў прывілей на вядзенне цыганскіх спраў і суд над імі.
Падчас свята артысты пераўвасобіліся ў цыганскі табар, які ўзначаліў барон, і радавалі гасцей танцамі, спевамі і, вядома ж, гадалі на лёс. Ад жадаючых даведацца пра сваю будучыню не было адбою. Да таго ж ромы частавалі на сваім падворку смажаным пеўнем з зялёнай цыбуляю. Весела, гучна, смачна на цыганскім падворку!
З 1921 па 1939 гады Мір знаходзіўся ў складзе Польскай Рэспублікі. Знаходжанне пад уладай буржуазнай Польшчы наклала пэўную адзнаку на жыццёвы ўклад жыхароў мястэчка. Артысты, якія ігралі ролю прадстаўнікоў польскай народнасці, добра гэта прадэманстарвалі на прыкладзе народных касцюмаў і спеваў. Сапраўды, і беларусаў, і палякаў шмат што яднае.
А калі паглядзець на нацыянальную кухню абодвух народаў, дык бачна, як часта раней беларусы і палякі хадзілі адны да другіх у госці.
На польскім падворку госці частаваліся бігасам (тушанай капустай), дранікамі, дамашняй каўбасой і печывам. Дырэктар Мірскай дзіцячай школы мастацтваў Вольга Ведзянеева спецыяльна на фестываль спякла пірог з карыцай і яблыкамі, які перайшоў да яе ад бабулі-палячкі Ядзвігі Грамакоўскай. Рэцэпту не менш за 100 гадоў, і ён беражліва перадаецца ў сям’і з пакалення ў пакаленне.
Сусветную вядомасць мястэчку Мір калісьці прынесла вышэйшая равінская школа, якая рыхтавала равінаў не толькі для Еўропы, але і для Алжыра і Егіпта. У канцы XIX стагоддзя ў Міры больш за 60% насельніцтва складалі яўрэі, якія пераважна займаліся гандлем і пазыкамі. А яшчэ гэта быў надзвычай мудры народ, які ўмеў пажартаваць над сабой. Артысты Жухавіцкага Дома культуры выдатна гэта прадэманстравалі, прадставіўшы знакамітую сцэну суда цара Саламона над дзвюма жанчынамі, якія паспрачаліся з-за немаўляці.
А вось і некалькі яўрэйскіх анекдотаў.
Ты думаеш, я маўчу? Я проста нічога не кажу!
Бог беражэ нас ад дрэнных жанчын, а ад добрых трэба самому берагчыся!
Калі жыццё не паляпшаецца, значыць, яна пагаршаецца.
У цябе ў сям’і ёсць яўрэі? — Не, я адзін!
Госці фестывалю, якія крышачку змерзлі пад прахалодным ранішнім дожджыкам, сагрэліся падчас знакамітага танца “7:40”.
Шэсць стагоддзяў таму ў Беларусі з’явіліся татары. Разам з беларусамі, літоўцамі і палякамі яны абаранялі гэтую зямлю ад ворагаў. Беларускія татары ніколі не спрабавалі заваяваць важнае месца ў палітычным, эканамічным жыцці Беларусі. Улады Польшчы ў міжваенны перыяд да 1939 года вялі вялікую работу па аднаўленню культуры татарскага народа. Друкаваліся шматлікія творы пра татар у навукова-папулярных выданнях. У 1989 г. адначасова ў Мінску і Гродне былі створаны першыя грамадска-культурныя таварыствы, якія летам 1991 года аб’ядналіся і стварылі Беларускае таварыства татар-мусульман “Аль-Кітаб”. У 1994 г. была створана яшчэ адна арганізацыя — Мусульманскае рэлігійнае аб’яднанне ў Рэспубліцы Беларусь. Менавіта гэтыя арганізацыі накіроўваюць дзейнасць 26 створаных татара-мусульманскіх абшчын у Беларусі.
Між тым артысты з аграгарадка Турэц спяваюць са сцэны татарскія мелодыі і запальваюць публіку. Госці апладзіруюць, танчаць — свята ўдалося!
Пасля задорных танцаў можна і падсілкавацца нацыянальнымі стравамі татараў: кызылам (тварог), мантамі, кыстыбыем (аладкі з начынкай), урамай (хвораст).
Вядома ж, адным з самых папулярных падворкаў этнафестывалю стаў беларускі. Тут гасцей сустракалі хлебам-соллю, беларускімі спевамі, жартоўнымі гульнямі і нацыянальнымі стравамі. Як было стрымацца і не пакаштаваць карасёў, смажаных у смятане, бульбы з кропам, зваранай у чыгунку, ды сала з цыбуляй і чорным хлебам?! Сапраўднае свята жывата атрымалася ў Міры.
Для актыўнай моладзі, завітаўшай на свята, арганізатары зладзілі квэст-гульню. Патрэбна было, разгадваючы загадкі, прайсціся па ўсіх нацыянальных падворках, а ў фінале пераможцы пераапрануліся ў беларускія нацыянальныя строі.
— Беларусь ва ўсе часы славілася тым, што тут жылі талерантныя, дружалюбныя і міралюбівыя людзі, — сказала, вітаючы ўдзельнікаў і гасцей фестывалю начальнік аддзела ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі райвыканкама, старшыня РА РГА “Беларускі саюз жанчын” Іна Санчук. — І гэта асабліва важна памятаць і ўсведамляць у Год народнага адзінства, аб’яўлены ў нашай краіне.
Усе ўдзельнікі свята былі ўзнагароджаны дыпломамі і падарункамі, а госці фестывалю працягнулі весяліцца пад выступленне народнага гумарыстычнага калектыву “Сяброўкі” Пухавіцкага раёна Мінскай вобласці.
Іна ЛЕЙКА
Фота аўтара
